نام رهن به روستایی در دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی اطلاق می‌شود. این روستا در فاصله‌ی سه کیلومتری جنوب غربی شهر گناباد و فاصله یک و نیم کیلومتری غرب جاده مواصلاتی گناباد به فردوس واقع شده است.
وجه تسمیه
رهن در لغت به معنای گرو کردن و گرو دادن است. در گذشته به این مکان نهر گفته می‌شده است زیرا در قدیم نهر بزرگی در این حوالی جاری بوده است (احتمالاً همان قنات روستا که خیلی پر آب بوده است). این قنات در اثر زلزله‌ای بزرگ تخریب و بند شده است ازآنجاکه مالکین برای باز کردن قنات پول لازم را نداشته‌اند مقداری از آب آن را (دو شبانه روز) به‌صورت رهن به مغنیانی داده‌اند تا دوباره قنات را احیا نمایند بعدازآن این قنات به نام قنات رهن مشهور می‌شود و منطقه را به نام رهن نام‌گذاری می‌کنند.
موقعیت جغرافیایی
روستای رهن در دشت‌های جنوب غربی و به فاصله ۳ کیلومتر از شهر گناباد قرار دارد. فاصله آن از کوه‌های معروف به منطقه سیاه‌کوه حدود بیست کیلومتر می‌باشد. این روستا به لحاظ جغرافیایی در طول جغرافیائی ۵۸ درجه و ۶۵ دقیقه شمالی و در عرض جغرافیائی ۳۴ درجه و ۳۴ دقیقه شرقی کره زمین واقع شده است ارتفاع بلندترین منطقه مسکونی ۱۱۳۹ متر و ارتفاع پایین‌ترین منطقه مسکونی ۱۱۲۶ متر است؛ که بر این اساس اختلاف ارتفاع بلندترین و پایین‌ترین نقطه در منطقه مسکونی فعلی این روستا در حال حاضر معادل ۱۳ متر و کد ارتفاعی مظهر قنات واقع در جلوی مسجد جامع ۱۱۳۲ متر و اختلاف ارتفاع بین مظهر قنات تا پست‌ترین اراضی معادل ۲۱ متر می‌باشد. طول محدوده روستا با احتساب اراضی کشاورزی تحت پوشش قنات آن در شرق به غرب حدود ۳ کیلومتر و در جهت جنوب به شمال حدود ۲ کیلومتر می‌باشد کل محدوده مسکونی این روستا حدود ۰.۵ کیلومترمربع که با احتساب اراضی کشاورزی به حدود شش کیلومترمربع می‌رسد. البته قابل‌ذکر است که محدوده اصلی روستا را نمی‌توان دقیقاً تخمین زد زیرا در قسمت جنوبی روستا بندهایی وجود دارد که تا نزدیکی‌های رشته‌کوه سیاه‌کوه ادامه دارد و در گذشته کشاورزان به‌صورت کشت دیمی از آن استفاده می‌کرده‌اند اما در حال حاضر به خاطر خشک‌سالی‌های پیاپی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وضعیت راهها
از این روستا تا مرکز شهرستان گناباد سه مسیر وجود دارد. مسیر اول جاده‌ی اصلی روستا است و پوشش آن آسفالت می‌باشد این مسیر که به جاده‌ی گناباد-فردوس منتهی می‌شود در برگشت از گناباد چهار و نیم کیلومتر و در مسیر رفت شش و نیم کیلومتر طول دارد که در حال حاضر به همت شورای محترم روستا و با همکاری اداره راه شهرستان مسیر رفت هم توسط یک زیرگذر به چهار و نیم کیلومتر کاهش یافته است. مسیر دوم که اکنون عملیات بازگشایی و عریض کردن آن در حال انجام است حدود پنج و نیم کیلومتر طول دارد که از کنار ورزشگاه شهید رجایی به گناباد می‌رسد و مسیر سوم که حدود چهار کیلومتر طول دارد از کنار دانشگاه پیام نور روستا را به گناباد متصل میکند و همانند مسیر دوم خاکی است و البته این دو مسیر از میان زمین‌های زراعتی روستا عبور میکند. همچنین یک مسیر خروجی به سمت روستای ریاب نیز به طول ۸۰۰ متر و به صورت خاکی وجود دارد.
قدمت
قدمت تاریخی روستا دقیقاً مشخص نیست اما با توجه به برخی شواهد این روستا قدمتی کهن دارد یکی از این شواهد قنات روستا است که تاریخ احداث آن را دقیقاً نمی‌توان تخمین زد و شاید این قنات تا هزار سال هم عمر داشته باشد. یکی از شواهد دیگر که به‌دست‌آمده وجود قبرهای قدیمی در هنگام کندن پی ساختمان‌های شهرک امام علی علیه‌السلام می‌باشد. این قبرها احتمالاً برای انسان‌هایی حفر شده است که مسلمان نبوده‌اند و وجود اشیای قدیمی ازجمله گردنبندهای فلزی و سکه‌هایی که درون این قبرها پیدا می‌شد این فرضیه را محتملتر میکند. به این انسان‌ها در اصطلاح عامیانه روستا گبر گفته می‌شود؛ و حداقل قدمتی که برای این قبرها می‌توان متصور شد بیش از ۴۰۰ سال می‌باشد.
منطقه مسکونی این روستا در طول تاریخ به دلیل بروز وقایع طبیعی مانند زلزله چندین بار جابه‌جا شده است قدیمی‌ترین مکانی که هنوز می‌توان شواهدی از آن را مشاهده کرد در حال حاضر به اراضی کشاورزی تبدیل شده است در جنوبی‌ترین نقطه این منطقه (که در اصطلاح عامیانه به بالای ده مشهور است) مسجدی است که بین اهالی به مسجد کهنه مشهور است و نام اصلی آن مسجد امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) می‌باشد قدمتی دیرینه دارد و چند بار بازسازی شده است این مسجد در حال حاضر در شمالی‌ترین قسمت روستا (مشهور به پایین ده) قرار دارد. تا چند دهه‌ی قبل نیز آثاری از یک حمام قدیمی در کنار همین مسجد وجود داشته است که همان سال‌ها تخریب شده است. ازآنجاکه در روزگاران کهن هر از چند گاهی سارقانی به روستا حمله‌ور می‌شده‌اند در این روستا برج‌هایی قرار دارد که در گذشته به‌عنوان برج‌های دیدبانی استفاده می‌شده است و نشان دهنده‌ی ساختار قلعه مانند این روستا در سالیان دور بوده است، البته هنوز نیز نام «در قلعه» به مرکز روستا و مقابل مسجد جامع اطلاق می‌شود که دروازه‌ی ورودی روستا در این مکان قرار داشته است.
