نِه دِلُم اَز تُو خُوشِس یار وُ نِه خُوش اَز دِگِرا
دائمَاً غُر مِزِنی هَر چِه کِه هَستُم دِ سِرا

ای هَمَه سالِ کِه اَز زِندِگیِ ما طِی شو
تُو بِدِی وَر دِلِ بی پیرِ مُو فِرمونفِرما

نَمدِنُم دُختِرِ شاهِ پِرِیونی کِه چِنی
بَعدِ چَن سال هَنُزکَم مِکُنی ناز وُ اَدا

خُوب وَیادِت مییَه او روز کِه دِ حُوضِ اَبِدی
دِلِ مُور با نِظِرِ تیزِ خُو کِردی پِرما

شیرِ پاک خُوردِیِ مار دی وُ بِدونِ کِم وُ کاس
دی مَحَلَّه بِزَه وَر دِیرِه رُسواییِ ما

خَلویُم بومَه وُ خِی عَمَّه وُ دُختِرخَلَه
تا کُنَن خِی پیِرُم دَستِ بِرِی مُو بالا

مِشوِرَت کِردَن وُ دوُ جَعم بِنا وَر ای شو
تا بیایَن هَمِه‏یِ قُوم بُه دِسبوُسِ شِما

روزِ بَعدِش دوُ سِه دُو مَدِرِ مُو زِمزِمَه کی
کِه هَمو اَوَّلِ کار دُختِرِگَه وَرگُف خا

خوش بِدُم تا کِه بِدُم یِک دو سِه سال بی بِچَّه
کِه بِیَگدو وَدی اومَه سِرِ کِلِّی کُبرا

بَعدِزو وَر رِدِ هَم بومَه بِه نورِ فانوس
مُحسِن وُ مِهدی وُ مَحبوبَه وُ مَنصور وُ رِضا

تا وَخُو اومِدِیُم پاک بِبو اُو بَندِر
مُو شِدُم بی ‏رِمَق وُ زِلَّه وُ وَر حوُلِِ وِلا

مُور بِخاردَی هَمَه‏تِن تا کِه مُگُم پول نِدِرُم
وَرمِگی زَنِ تُو مَستی چِه کُنی بِچِّه گِدا

حالِ کِه پیر شِدِیُم یِکسِرَه غُرغُر مُکُنی
تا کِه رو وَر مُو مِیی خِی خُو مُگُم واوِیلا

اَز مُو وُ تُو دِگَه جِشتی کِه کُنِم جَنگ وُ جِدَل
لااَقَل کَمِ تَحَمُّل کُو دِ پیشِ بِچِه‏ها

بَعدِ چِل سال کِه اَزی زِندِگیِ ما بُگذَش
تُو دِری چِربی وُ مُو سَمعَک وُ عِینَک وُ عَصا

یَکِ مُور دی زِ رِفیقا وُ مِگَه بیماری
اور مُگُم اَز دِلِ مُو بی‏ خِبَری اِی ‏آقا

پِسِرُم ریشِ بُزی، کِلَّه بِلَن، شِلوار تَنگ
موُر مبینِد وُ مِگِد مُد شِدَه اینا پاپا

دُختِرُم موُیِ بِدَر، مانتُو وُ شِلوار کوتاه
اَز مُو وُ مَدِرِ پیرِش نِدِرِد شَرم وُ حَیا

یَکِّدُم فِجعَه شِدَه کَمِ وُ مُور اَچَّه دِرَه
شِدَه دَه سَلَه وُ خوُر تَر مُکُنَه دِلمالا

بَختِ لامَذهَبِ مُو اَز مُو چِنی وَرگِردی
کِه جِگِر گوشِه‏یِ مُو وَرمُو زِوَر شو دیجا

مُور بِدوشیدَه وُ لَق کِردَه وُ وابِجُّندَن
وَختِ نُو خُوردَه کُنَن ظَرفِ غِذایِ مُو سِوا

قوُم وُ خویشام کِه بِرَفتَن هَمَه اَز دُورِ بِرُم
یَکِ نیهَه کِه کُنَه دَردِ دِلُم دارِ دِوا

وَر تُو حَسرَت مُخُورُم گُل بِه جِمالِت فیاض
کِه مِتونی بِزِنی حَرفِ دِلِت بی پِروا

اسفندیار فیاضی

دُخْتِرِ هَمْسَیَهْ خِیْ او لاخِ مُویِشْ مُورْ بُکُشْ
او دُو چِشْمِیْ بَدُمیْ،تِفْتُونِ رُویِشْ مُورْ بُکُشْ

تُرْفَهْ وُ خُوشْ هِیْکَلْ وُ خُوشْ ساقْ وُ سُمْبْ وُ خُوشْ اَدا
طاقْ اَبرُو،چینِ مُو،غُرِّ گُلُویِشْ مُورْ بُکُشْ

چِشْ وَکِنْدَهْ مِثْلِ کُوگِهْ راهْ مِرَفْ دیْ کُوچِهْ باغْ
سِلِّیِ اَنْگُورْ وُ اَنْجیرْ وُ هُلُویِشْ مُورْ بُکُشْ

او بِجایِ اُوْ هَمِی کُوچَرْ گُلُوْ پَشی مِکیْ
چُونْ خُودِشْ گُلْ بُو بِرارْ جُو عَطْرْ وُ بُویِشْ مُورْ بُکُشْ

وَخْتِهْ راهْ رِفْتَه هَمِشْ خُورْ تُو مِدا اُو بیْ حَیا
وَخْتِهْ نِقَّلیْ مِکِرْدِشْ گُفْتْ وُ گُویِشْ مُورْ بُکُشْ

گاهِهْ اَخْمِشْ بُو دِرُوْ هَمْ گاهِهْ نکِّیشْ پِخْ مِکیْ
ایْ اَدا اَدْوارِشْ وُ ایْ خُلْقْ وُ خُویِشْ مُورْ بُکُشْ

کُوزِیِ داشْتِشْ مِرَفْ تا اُوْ کُنِدْ اَزْ حُوزِ نُوْ
اُوْ مِخارْدِشْ کُلْ کُلِ کِلِّیْ سِوُوْیِشْ مُورْ بُکُشْ

تا کِهْ سُوتَّسْتِه زِدُومْ وَرْ جِغْ شُو اُو بی مَعْرِفَتْ
قیلْ وُ قالْ وُ سِرْ صِدا وُ هِیْ وُ هُویِشْ مُورْ بُکُشْ

وَرْ سِرُمْ رِخْتَنْ بِهْ اَنْدِ کُشْتَهْ قُومِیْ ناکِسِشْ
بابِیِشْ حَرْفِ نِداشْ بابا کِلوُیِشْ مُورْ بُکُشْ

یَکْ عَمُویِ ناکِسِه داشْتِشْ اَزْ اُو چَقُو کِشا
چُنْگِ سِرْ بالایْ سِبیلایِ عَمُویِشْ مُورْ بُکُشْ

خَلِیِ داشْتِشْ کِه عِیْناً مَدِرِ فُولادْ زِرِهْ
لَفْچْ وُ لُنْجِ جِشْتِشْ وُ چِشْمِیْ اَلُویِشْ مُورْ بُکُشْ

دَهْ شِبُوشْ وَرْ دَقِّ کِلِّیْ داییِشْ غُرُّوْکْ شِدَهْ
چیزِ جِشْ خِیْ کِلِّیِ مِثْلِ کُدُویِشْ مُورْ بُکُشْ

زِنْ پیَرِ داشْتِشْ اَزْ اُو پَچِهْ وَرْمَلیدِه ها
مَیِرِ شِلَّتِیِشْ خِیْ اُو هَوُیِشْ مُورْ بُکُشْ

عَمِّیِشْ دُو کُوچَه مِسْ مُورْ وَرْ چِنارْ بالا کُنَهْ
جِغِّ وِقِّیْ عَمِّۀ دِنْدُو بِخُویِشْ مُورْ بُکُشْ

نَعْلِ کُوشِ خُوهِرِشْ وَرْ طاقِ اَبْرُویُمْ نِشَسْ
غُرْغُرِیْ مَدِرْبُزُرْگِ پُشْ کِمُویِشْ مُورْ بُکُشْ

یَکْ رِفیقِ داشْ بِرارِشْ وَرْ هَمِیْ آشا نُخُودْ
یارِ چِرْشاخْ بادِ نامَرْدِ دُو رُویِشْ مُورْ بُکُشْ

شانْسِ مُورْ بینی کِه چِپُّونِشْ بِه سِرْ دَعْوا رِسی
چُوِّ چِپُّونی کُلُفْتِ بُزْ چِرُویِشْ مُورْ بُکُشْ

نَمْدِنِسْتُومْ دُخْتِرِ هَمْسَیَه نِمْزادِمْ دِرَهْ
او نُقُرْچی وُ شِلِپِسْتیِ شُویِشْ مُورْ بُکُشْ

خِیْ لِقَدْ،بِنْگِرْدِنی،سِرْچُونْگْ وُ کُو وُ نِخْچِلِکْ
اَزْ بِغَلْ،اَزْ پُشْتِ سَرْ،اَزْ رُوبِرُویِشْ مُورْ بُکُشْ

بی گُذَرْ وَرْ اُو زِدُمْ حالِمْ خِجَلِتْ مُرْدَیُمْ
قُومْ وُ خیشِیْ غُرْبِتِ بی آبِرُویِشْ مُورْ بُکُشْ

مِثْلِ دُزْدِ نَه بِلَدْ بِنْگِرْ دِکَهْدُو بی کَسُمْ
طَعْنِۀ هَمْسَیِهِیْ پیرْ وُ جِوُویِشْ مُورْ بُکُشْ

خِیْ هَمِیْ تِپْ خُورْدِنا وازْکَمْ دِلُمْ تُپْ تُپْ دِرَهْ
دُوریِشْ پاکْ مُورْ وَتَسُنْ آرِزُویِشْ مُورْ بُکُشْ

نَقْلِ مُو "فیاض" شِدَهْ نُقْلِ کِلُومِ مِرْدُما
خِیْ هَمِیْ دِرْدا مِسَزُمْ گُو مِگُویِشْ مُورْ بُکُشْ

اسفندیار فیاضی

بِدَر شِدُم زِ سِرا کَغَذِ وَ دَستُم دا
زِنُم مِگَه کِه دِ شُو اینِهار بیار بِه سِرا

سِیَهِیِش کِه مُو دِیدُم فیوز بِپِرُّندُم
چِنو که کُهنِه کُلاهُم بِرَف دُو گِز بِه هَوا

نِوشتِه بو نِدِرم گُوشت وُ تُخمِ مُرغ وُ بِرِنج
وُ لوبِیا و عَدس، لِپّه و هِل وُ سویا

شِکَر و قَن نِدِرم، چایِ مام وَ تَه خُوردَه
بِخِر قُروت و سِیَه دُونَه، صَبو وُ دِریا

صِباح خُسورِ بِرارُم و اَهل وُ اوُلادِش
وُ عَمِهِ ی رَقِیَه خِی بِچِیش مِیَن بی جا

کِنُو وُ جَعفِری وُ اِسفِناج وُ تُربِ سیاه
بِخِر کِه می بِخُورِم آشِ لِخشَک وُ شِروا

بُرا سِفَرِشِ نَف کُو کِه سِر زِمسِتو شو
شِمالِ سَردِ مِیَه کِم کِمَک مِشَه سِرما

هَنُز بِمُندَه هَفَش دَه قِلَم اَزی کَغَذ
شِدُم اَزی هَمَه دِستورِ او دِ سِرگِردا

دِلَرز وُ لِقوَه شِدُم یارِ مُو وَ پیش تَزی
گِمو کُنُم کِه بِظاهِر بِدِش دِلِندِروا

هَنُز کِه گیِج بِدُم وُ مَنگ، وَ دوُرِ مُو جُلّی
تِقی وُ مُحِسن وُ مَحبوب وُ اَعظم وُ کُبرا

مُگُف یَکِه که جِر خُوردَه پُشتِ شِلوارُم
شِدُم دِ مِدرِسَه اَنگُش نِمای هِمِی بِچّه ها

تِقی کِه کَمِه تُلُس بو مِگَه وَنِستنُدی
جِلاب وُ کُوس وُ گِلَم دِفتَر وُ کتاب بابا

دِ مونِ هِرهِرِ گِریَه مُگُف مَحبُوَبه
دِ مدرسَه بِچِه ها مُور مِگُفتَه بِچّه گِدا

چِنی زِ شُک شُکِ ای بِچِّه ها وَبِجّیدُم
مِگی کِه بُرِّ دِ رو سینِه یُم دِرَن پِر ما

حُقوقِ ماهِ مُو کلاً دِویس هِزار تِمِنی
کِه چاریکِشِ شِدَه قِسطِ جِهیِزیِی لِیلا

نِسیهَه مُور نَمِدَن کَسِبا دِگَه وُ مِگَن
کِه چُوخِطِت شِدَه پُر قَرض وُ قولِیِت بالا

هَنُز کِه قَبِضِ تِلِیفون وُ اُو زِ دُنبالِس
زِ قَبضِ بَرق وُ اَجَرِی سِرا کِه واوِیلا

هَمیشَه تَرسُم اَزینی کِه اَز اِداره بِیُم
بِشَند دُوسِه طِلبکار دِ دِر سرِا وَرپا

دِجیِب خَلی مُو گال اَبوعَطا مِزِنَه
چِنی کِه پاک شِدُم اَز زِندِگی دِ دِلمالا

وَ دَر مِدَن خِبَر اَز رادِیو وُ روزنومَه
کِه مَیَه کَمِه زِیاد شَه حُقوقِ کارمِندا

اُمیدِ بِندَه وَری وَعدهِ های بی عَمِلِس
گِمو کُنُم کِه دُو دَستُم گُذِشتیَن دِ حَنا

خُلاصَه لُپِّ کِلوم وَرمُگُم مُنِ فیاض
کُلاهِ بِنَده پِسِ مَعرِکَس اَزی خِرجا

اسفندیار فیاضی

مردم گناباد مانند سایر ایرانیان به زبان فارسی که یکی از فروع زبان آریایی است تکلم می کنند. زبان آریایی از قسم لغات متصرفه است، زیرا لغات ملل جهان طبق تقسیمی که در کتب فقه اللغه شده در تقسیم اول بر دو قسم می باشد: لغات مرتقیه و غیر مترقیه. مرتقیه بر دو قسم است: متصرفه و غیر متصرفه. لغات متصرفه نیز بر دو قسم است: لغات سامی و لغات آریایی. لغات آریایی منقسم به لغات آریایی شمالی و جنوبی می باشد. لغات آریایی شمالی عبارت اند از: لغات هندی و ارمنی و فارسی و اوستایی و کُردی و بخارایی.
البته همه لغات مختلفه جهان در حقیقت به یک لغت که مربوط به بشر دوره اولیه بوده می رسد که بر حسب اختلاف محیط و جوامع و احتیاجات به تدریج رشته های مختلفه پیدا نموده و انشعاباتی از آن حاصل شده است، به طوری که بعداً به کلی از یکدیگر متباین گردیده ولی بعضی لغات هستند که در اصول اولیه و کلمات اصلی با یکدیگر مربوط و نزدیک می باشند، مانند زبان فارسی و کردی و اردو و بعضی از یکدیگر دورند مانند عربی و فرانسهف که دو تای اول از لغات آریایی جنوبی و عربی از لغات سامی و فرانسه از لغات آریایی شمالی می باشند، و زبان فارسی کنونی در اصل از زبان پارسی زمان ساسانیان ریشه گرفته و لغات مختلفه از السنه دیگر نیز بدان مخلوط گردیده است، البته شهرهای بزرگ بیشتر تحت تأثیر این امر واقع شده و اختلاط لغات در آن ها بیشتر می باشد ولی در دهات و جاهای دور افتاده کلمات فارسی سره بیشتر یافت می شود.

دِرْ سِرِِیْ‌ بابابُزُرْگُمْ‌ یِکْ‌ دُوْ میخِ گُنْدَهْ‌ داشْ‌
یَکْ‌ کِلیدُوْنِ بُزُرْگِ دُوْ کِنارْ اَزْ کُنْدَه‌ْ داشْ‌

کُوْچِهِشْ‌ ساباطیِهْ بُوْ خِیْ سِهْ‌ چارْ چُنْگْ‌ گِرْدِشیْ
تَنْگِ تَنْگْ‌ اُوْ جُورْ کِهْ‌ خِیْ یَکْ‌ تُوْرِه یِ‌ رَدْنَمِشی‌ْ

دِرْ سِراْ یَکْ‌ هَشْتیهْ دیوالْ‌ وُ سَقْفِشْ‌ گِچْبُریْ
دُوْ کِنارِ هَشْتیِمْ‌ تَخْتِ بُلَنْدِ آجُری‌ْ

پُشْتِ دَرْ اَزْ خِشْتْ‌ وُ اَزْ گِلْ دوُ سِهْ گِزْ بَلوُنَهْ‌ بُوْ
تَهْ سِراْ خِشْ‌ فَرْشْ‌ وُ دُوْ گُوْشِیْ سِراْ حُوضْ خُونَهْ‌ بُوْ

دُو میونِ خُونَهْ‌ دِرْیَچِیْ‌ پُرْ اَزْ اُوْوِ زِِلارْ
دُوْ کِنارِم‌ْ وَرْزِمیْ‌ بُوْ یَکْ‌ بِریقِ اَزْ سِفالْ

یَک‌ سِوُودُونِ سِفالیْ‌ دُو مِیُو چَنْ کُوزَهْ بُوْ
یَکْ‌ کُلُوخْ‌ کُوْوِ وُ چَنْ بیلْ‌ وُ کُلُنْگْ‌ دُو پوزَهْ‌ بُوْ

تَخْتِ شیرازِ دِ مُونِشْ‌ مَشْکِ دُوغْ‌ وُ ظَرْفِ ماسْ‌
کَسِهْ یِ پُرْ اَزْ قُرُوتْ، شیرازْ وُ مِسْکَمْ یِک‌ْ دُوْ تاسْ‌

دُوْ کِنارِ خُونِهْ پیِشُوْ کِنْدُکِ پُرْ گِنْدُمِهْ‌
دِیْ‌ بِرِشْ‌ کِنْدُولِهْ یِ پُرْ آرْد وُ کیسِیْ‌ بَدُمِهْ‌

دُوْ طِرِفْ‌ چَنْ‌ لُوْرَهْ‌ پُرْ لیچارْ، سِوُوْیِ شیرِهْ‌یِ
دیْ‌ بِرِمْ‌ خیکِ پُرْ اَزْ شیرازِِ شُورِِ تیرِهْ‌یِ

غالِ مُرْغُوْنِهْ‌ وُ دُوْ تَهْ‌ بیستْ‌ وُ چارْ مُرْغ‌ وُ خُرُوسْ‌
دیْ‌ سِراْ بُوْ هَشْتْ‌ پِسَرْ پُوزْدَهْ‌ نِوَسَهْ‌ چارْ عَرُوس‌ْ

ایْ‌ طِرِفْ‌ دَلیزیِهْ‌ اُوْبِرْ سِراْ اِیْوُونِهْ‌ داشْ‌
مَدِرُم‌ْ خِیْ هَمْ‌ عَرُوْسیهِشْ‌ شِریکیْ‌ تُوْنِ داشْ‌

هَرْ عَرُوسِهْ‌ یَکْ‌ اُطاِقْ وُ کُرْسیْ‌ وُ نُوْدُوْنِهْ‌ داشْ‌
غِیْرِِ ایناْ یَکْ عَمُویُمْ‌ تارْ وُ گِرْمافُوْنِ داش‌ْ

خُوْنِهِی‌ْ خُورْدِیْ‌ کِهْ‌ وَرْ یَکْ‌ لامْپِ لِمْپایْ‌ داغْ‌ مِبُوْ
اِشْکِنِیْ‌ شیرازْ دِ رُویِشْ‌ یَکْ‌ وِجَبْ‌ قِیْماِقْ مِبُوْ

گاهِه‌ْ خَرْجِ زِنِْدْگیرْ ایْ‌ چَنْ بِرارْ یِک‌ْ کُلْ‌ مِکیْ‌
دِیکِگِیْ‌ توگیْ‌ دِ مُدْبَخْ‌ هَرْ صُحُبْ‌ قُلْ قُلْ مِکیْ‌

گاهِهْ‌ چِنْگَلیْ‌ مِخارْدِم‌، گاهِ آشْ‌ یاْ جُوشْپِرَه‌ْ
گَه‌ْ شِگِمْهاْ پُرْ مِشُوْ اَزْ نُونِ‌ دُوغْ‌ تاْ خِرْ خِرَهْ‌

نُونِ تِفْتُونِ مُلایِمْ‌ رُوشْ‌ پُرْ اَزْ دارْ وُ دِواْ
گُورْدِخُورْدِمْ‌ راسْ‌ مِکِرْدَنْ‌ بَهْرِ دَسْتِ بِچِّه‌هاْ

وَخْتِ سِرْ میزُوْ مِشُوْ گُوسْپَنْدِ پِلْوارِ مِبُوْ
شُوْ دِ دُورِ هَم‌ْ بِدِمْ‌ خُرْدْ وُ کِلُوْ پیرْ وُ جِوُوْ

نِهْ‌ دِ فِکْرِ گُوشْ‌ بِدِم‌ْ نِهْ‌ بَرْف‌ وُ نِهْ‌ ریکاْ نِهْ‌ نَفْ
هِرْهِرایِ خِنْدَمِن‌ْ تاْ چَنْ‌ سِراْ اُوَرْ مِرَفْ‌

زِنْدِگی‌ْ سَدِیْ‌ بِدیْ‌ بیْ‌ شیلِهْ‌ پیلَهْ‌ با صِفا ْ
وَرْکَم‌ْ وُ بیشِشْ مِساخْتِمْ‌ جُمْلِگیْ‌ شُکْرِِ خداْ

دُوْ زِمانْ‌ بابابُزُرْگُمْ‌ سِرْپِرَسْتِ خُونَه‌ْ بُوْ
هَرْ چِهْ‌ اُو فِرْمُوْ مِداْ هَرْ هَشْ‌ بِرارْ فِرْمُوْ مِبُوْ

کاشْ‌ حالِمْ‌ مِثْلِ اُوْ وِخْتاْ سِرایِ داشْتِمْ‌
گیوِهْ یِ پاپیچِ تِنْبُونِ قِبایِ داشْتِمْ‌

آرِزُویُمْ‌ اینیْ‌ اِیْ‌ "فِیاضْ‌" کِه‌ْ یا دیوُوْنَهْ‌ شُم‌ْ
یاکِهْ‌ مِثْلِ جَدُّمْ‌ اَمْرُوزْ حاکِمِ‌ کاشُوْنَهْ‌ شُمْ

اسفندیار فیاضی